La Haine

Η ταινία αρχίζει με τα λόγια αυτά:

“Είναι η ιστορία ενός ανθρώπου που πέφτει από κτίριο 50 ορόφων …

… ο τύπος όσο πέφτει μονολογεί ασταμάτητα για να καθησυχάσει τον εαυτό του:

« … ως εδώ όλα καλά …

…. ως εδώ όλα καλά …

… ως εδώ όλα καλά … »

όμως το σημαντικό δεν είναι η πτώση είναι η προσγείωση….”

Και με τα ίδια λόγια τελειώνει.

Η ταινία “La Haine” (Το μίσος) του Mathieu Kassovitz (1995), εντάσσεται στην κατηγορία των λεγόμενων «ταινιών της πόλης» (banlieue films), που έκαναν την εμφάνιση τους στη Γαλλία στις αρχές της δεκαετίας του 1990 [1].

Στην πλειοψηφία τους, οι ταινίες αυτές επικεντρώνονται στα φαινόμενα και τις επιπτώσεις της κοινωνικής κρίσης στη σημερινή Γαλλία, μέσα από μια μετααποικιακή κριτική προσέγγιση. Οι ταινίες αυτές ήρθαν να αμφισβητήσουν το ιστορικά διαμορφωμένο consensus για τη σχέση ανάμεσα στο αστικό κέντρο και τα περίχωρα του (banlieues) και τον κυρίαρχο ηγεμονικό λόγο για την οικουμενική αξία της ιδιότητας του πολίτη (citoyenneté), που πρώτη καθιέρωσε η Γαλλική επανάσταση, καταδεικνύοντας τη σχετικότητα της, όταν αυτή αναφέρεται στο αποικιοκρατικό παρελθόν της χώρας.
Οι περισσότερες «ταινίες της πόλης» έχουν ως κοινό μοτίβο το «ταξίδι» μεταξύ της πόλης και των προαστίων της, μέσα από το οποίο αναδεικνύονται οι εθνοτικές διαφορές και οι πρακτικές χωροκοινωνικού διαχωρισμού που καταλήγουν στη δημιουργία εθνοτικών ταυτοτήτων[2].
Το “La Haine” του Mathieu Kassovitz, είναι η πλέον αντιπροσωπευτική και δημοφιλής ταινία αυτής της κατηγορίας.
Στην εργασία αυτή, θα προσπαθήσουμε να εντοπίσουμε, τα αφηγηματικά και μορφολογικά στοιχεία της ταινίας, μέσα από τα οποία «κατασκευάζεται» η εθνοτική-κοινωνική ταυτότητα των πρωταγωνιστών της, στο πλαίσιο μιας κοινωνικογεωγραφικής προσέγγισης. Πριν όμως από αυτό, θα αναφερθούμε με συντομία στο περιεχόμενο της ταινίας.

Πλοκή της ταινίας

Η ταινία χαρτογραφεί ένα 24ωρο συναισθηματικής έντασης με τραγική κατάληξη, τριών μεταναστών, έπειτα από μια εξέγερση νεαρών στα Παρισινά προάστια (banlieues)[3]. Οι πρωταγωνιστές, μια παρέα τριών νεαρών φίλων, που κατάγονται από διαφορετικές εθνικές ομάδες και ζουν σε ένα υποβαθμισμένο οικοδομικό συγκρότημα στέγασης μεταναστών (ZUP – Zone à Urbaniser en Priorité) στα προάστια του Παρισιού: ο Vince είναι εβραίος, ο Hubert είναι μαύρος και ο Saїd είναι Άραβας. Ο τέταρτος φίλος της παρέας ο νεαρός Abdel, έπεσε θύμα της αστυνομικής βίας κατά τη διάρκεια της εξέγερσης και βρίσκεται σε κώμα στο νοσοκομείο. Ο Vince, ο πιο ευέξαπτος της παρέας, ορκίζεται ότι σε περίπτωση που ο φίλος τους πεθάνει, θα εκδικηθεί σκοτώνοντας έναν αστυνομικό, χρησιμοποιώντας το υπηρεσιακό περίστροφο που χάθηκε κατά τη διάρκεια των επεισοδίων. Το κοινό στοιχείο που συνέχει τα μέλη της παρέας, παρά τη διαφορετική τους εθνική προέλευση, είναι ο κοινός τρόπος ζωής και η συνείδηση της κοινωνικής τους ταυτότητας: είναι νέοι, άνεργοι και βιώνουν το φάσμα του κοινωνικού αποκλεισμού και της περιθωριοποίησης, το ρατσισμό και την απόρριψη και δεν ελπίζουν σε τίποτα.